ROBERT JAMES FISCHER (1943-....)

Ρόμπερτ Τζέιμς Φίσερ .Αυτή η αινιγματική φιγούρα ανύψωσε το παιχνίδι του σκακιού σε απίστευτα ύψη, φτάνοντας το στις πρώτες σελίδες των εφημερίδων όλου του κόσμου και καταφέρνοντας να διπλασιάσει τον αριθμό των σκακιστών στο Δυτικό Κόσμο. Απο το Δεκέμβριο του 1970 τότε που ξεκίνησε την πορεία του προς τον παγκόσμιο τίτλο, περισσότερα σκακιστικά περιοδικά εκδόθηκαν περισσότερες εφημερίδες έχουν πλεόν σκακιστικές στήλες και πολύ περισσότερα σκακιστικά βιβλία εμφανίστηκαν στην αγορά .

Ο Φίσερ γεννήθηκε στις 7 Μαρτίου του 1943 στο Σικάγο .Οι γονείς του δεν ήταν γνήσιοι Αμερικανοί. Η μητέρα του ήταν δασκάλα απο την Ελβετία και ο πατέρας του φυσικός απο την Γερμανία .Σημαντικό ρόλο όμως στην εξέλιξη του έπαιξε η μετακόμιση του στην Νέα Υόρκη.Όσο και να φαίνεται περίεργο ο Φίσερ μπορεί να μην γινόταν ποτέ σκακιστής εάν δεν χώριζαν οι γονείς του.Η μητέρα του αναγκάστηκε να βρεί και δεύτερη δουλειά με αποτέλεσμα η μικρή του αδερφή Τζόαν που τον πρόσεχε στο σπίτι για να βρεί καποιο τρόπο να τον απασχολεί του έμαθε τις κινήσεις των σκακιστικών κομματιών.

Σε ηλικία 8 ετών γράφεται στον τοπικό σκακιστικό όμιλο .Στην ηλικία των 12 αλλάζει σύλλογο και πηγαίνει στο περίφημο ''Manhatan Chess Club'' με αποτέλεσμα να γίνει γρήγορα παίκτης Ά κατηγορίας.Αυτή την χρονιά κατακτά και το πρωτάθλημα νέων στις Η.Π.Α.Τα επόμενα δύο χρόνια φέρνει μια σειρά απο καλά αποτελέσματα όπως το 1957 η πρώτη θέση στο ανοιχτό πρωτάθλημα των Η.Π.Α στο Κλίβελαντ.Το Δεκέμβριο όμως του ίδιου χρόνου έρχεται η καταξίωση .Πρωταθλητής Η.Π.Α στα 14 του χρόνια .Τον επόμενο χρόνο τερματίζει στην 5ή-6ή θέση στο Interzonal του Πορτορόζ κατακτώντας και τον τίτλο του GM μόλις στα 15 του χρόνια ένα ρεκόρ που κρατάει για πολλά χρόνια.

Πριν συνεχίσουμε να αναφέρουμε τα σκακιστικά κατορθώματα του Φίσερ καλό είναι να δούμε μερικά πράγματα για το παιχνίδι αλλα και τον τρόπο σκέψης του.Πολλά και πολλές φορές διφορούμενα έχουν γραφτεί για την διάνοια του Φίσερ.¨Εχει γραφτεί ότι το I.Q του Φίσερ προσέγγιζε το 180 κάτι που σε πολλούς φαίνεται απίστευτο λόγω της περιορισμένης πνευματικής καλλιέργειας του Φίσερ σε σχέση με άλλους παγκόσμιους πρωταθλητές.Π.χ ο Εμανουήλ Λάσκερ ήταν ένας φημισμένος μαθηματικός και φιλόσοφος ενώ ο Μιχαήλ Μποτβίνικ ήταν ένας εξαίρετος μηχανικός και πρωτοπόρος στον τομέα της υπολογιστικής νοημοσύνης.Για κάποιους αυτό δικαιολογείται απλά απο το γεγονός ότι ο Φίσερ ήταν ο πρώτος ουσιαστικά επαγγελματίας σκακιστής και έτσι το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν το σκάκι.Βέβαια υπάρχουν κάποιες ανέκδοτες ιστορίες που προσδίδουν μυθικές διαστάσεις στην δυνατότητα απομνημόνευσης του Φίσερ.Παρακάτω αναφέρουμε μία απο αυτές.

Πρίν παίξει το ματς με τον Σπάσκι στο Ρεϊκιαβικ το 1973 ο Φίσερ έκανε ένα μικρό ταξίδι έτσι ώστε να προσαρμοστεί στο περιβάλλον της χώρας.Ένα πρωί τηλεφώνησε στον παλιό του φίλο Φρέντερικ Όλαφσον τον μόνο γκράντμαιτρ της Ισλανδίας .Όμως τόσο ο Όλαφσον όσο και η γυναίκα του έλειπαν απο το σπίτι ,και έτσι ένα μικρο κορίτσι απάντησε στο τηλέφωνο. Ο Φίσερ είπε "Τον κύριο Ολαφσον παρακαλώ".Η κόρη του Όλαφσον του εξήγησε στα Ισλανδικά ότι οι γονείς της λείπουν και ότι θα επέστρεφαν το βράδυ για δείπνο.Φυσικά ο Φίσερ μην γνωρίζοντας Ισλανδικά έκλεισε το τηλέφωνο ζητώντας συγγνώμη .Αργότερα την ίδια ημέρα μιλώντας σε ένα άλλο ισλανδό σκακιστή που μιλούσε αγγλικά ο Φίσερ ανέφερε ότι προσπάθησε να βρεί τον Όλαφσον αλλά του απάντησε κάποιο μικρό κοριτσάκι.Το μόνο περίεργο ήταν ότι επανέλαβε κάθε ισλάνδική λέξη που είχε ακούσει απο το τηλέφωνο μιμούμενος τους ήχους με απόλυτη ακρίβεια αφού ο ισλανδός κατάφερε να του μεταφράσει το μήνυμα λέξη προς λέξη .

Ακόμα πιο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο Φίσερ μπορούσε να θυμηθεί τα περισσότερα απο τα παιχνίδια blitz που είχε παίξει.Λέγεται ότι στο τέλος του ανεπίσημου Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Γρήγορου σκακιού ,στο Hercegnovi της Γιουγκοσλαβίας το 1970 ο Φίσερ κατάφερνε να θυμάται παραπάνω απο 1000 κινήσεις απο τις 22 παρτίδες γρήγορου σκακιού που είχε παίξει . Ακόμα λέγεται ότι πρίν το μάτς με τον Ταϊμάνοβ στο Βανκούβερ ,ο Φίσερ συνάντησε τον Ρώσο σκακιστή Βασιούκοβ και του έδειξε μια παρτίδα blitz που είχαν παίξει στην Μόσχα 15 χρόνια πρίν.

Ο Φισερ θεωρείται ο πιο επιτυχημένος σκακιστής που έχει γνωρίσει το σκάκι ποτέ .Έχει χάσει περίπου το 10% των παρτίδων του και έχει κάνει ισοπαλία σε ένα 30% των παρτίδων του.Άρα ο μέσος όρος του κυμαίνεται στα επίπεδα του 75%.Βέβαια μπορεί ο Καπαμπλάνκα να έχει χάσει μόνο 35 απο τις 700 παρτίδες που έπαιξε στην τριακονταετή καριέρα του.Αλλά ο Φίσερ ποτε δεν ήταν πρόθυμος να πάρει μια ξεκούραστη ισοπαλία ή απλά να παίξει για να εξασφαλίσει την θέση σε ένα τουρνουά.Εξάλλου ο ανταγωνισμός στην εικοσαετή πορεία του ήταν ιδιαίτερα έντονος .

Μιά μελέτη των 750 γνωστών επίσημων παρτίδων του ,δείχνει ότι δεν έχει κάποια ιδιαίτερα σκακιστικά μυστικά.Απλά είναι ετοιμοπόλεμος και ακριβής .Παίρνει κάθε παιχνίδι σοβαρά ,ακόμα και όταν το αποτέλεσμα δεν έχει καμία επίδραση στην κατάταξη του στο τουρνουά.Είναι επίμονος και δεν απογοητεύεται εύκολα .Τέτοιες αρετές είναι περισσότερο θέμα χαρακτήρα παρά ταλέντου.

Αλλά ας επιστρέψουμε στα σκακιστικά κατορθώματα του Φίσερ.Βρισκόμαστε στο 1958.Μετά την νίκη του στο Πρωτάθλημα των Η.Π.Α η πορεία του είναι συνεχώς ανοδική με αποτέλεσμα νίκες σε αρκετά σημαντικά τουρνουά.Η κρίσιμη χρονιά όμως είναι το 1962.Μετά την εντυπωσιακή του νίκη στο Interzonal της Στοκχόλμης ακολουθεί το τουρνουά των διεκδικητών για την ανάδειξη του διεκδικητή για τον παγκόσμιο τίτλο.Η μόλις 4ή θέση είναι ένα μεγάλο πλήγμα για τον Φίσερ που αρχίζει να κατηγορεί τους Ρώσους οτι ακολουθούν συγκεκριμένη τακτική εναντίον του, προσπαθώντας όλοι να ευνοήσουν τον καλύτερο τους παίκτη.Ζητά άμεσα την αλλαγή του συστήματος απειλώντας ότι δεν θα ξαναπαίξει με τους Ρώσους.Το πρόβλημα ήταν ότι οι προτάσεις του δεν εισακούστηκαν μέχρι το 1970.Έτσι μέσα απο αυτή την κόντρα ο Φίσερ έχασε ένα μεγάλο μέρος της καριέρας του χωρις να μπορεί να διεκδικεί τον παγκόσμιο τίτλο.Βέβαια σε αυτο το διάστημα παίρνει την πρώτη θέση όπου και αν αγωνίζεται εκτός απο το Piatigorsky Cup το 1963 (2ος) και το Capablanca Memorial το 1965(2ος-4ος)

Το 1971 μετά την αλλαγή του συστήματος ο Φίσερ βρίσκεται στην καλύτερη του χρονιά .Ξεκινά τα μάτς των διεκδικητών με αντίπαλο τον Ταϊμάνοβ .¨Ενω οι Ρώσοι διακύρητταν οτι δεν θα καταφέρει να αντέξει τις συνθήκες πίεσης ,απλά διαλύει τον αντιπαλό του με 6-0 ,η πρώτη φορά που έχει επιτευχθεί σε επίπεδο γκραντμαίτρ.Αλλα δεν αρκείται με αυτή την νίκη.Με το ίδιο σκόρ νικά και τον Δανό Λάρσεν.Ίσως το σερί του συνεχιζόταν και στα ημιτελικά με αντίπαλο τον Τιγκραν Πετροσιάν αλλά ένα κρυολόγημα τον αναγκάζει να κάνει μια μικρή παύση.Τελικά με ένα σερί τεσσάρων νικων κερδίζει με 6.5-2.5.Τελικά το ονειρό του γίνεται πραγματικότητα και θα διεκδικήσει τον παγκόσμιο τίτλο σε μάτς 24 παρτίδων με αντίπαλο τον Μπόρις Σπασκι.

Πολλά εχουν γραφτεί για τις ιδιοτροπίες του Φίσερ πρίν το μάτς .Οι παράλογες μερικές φορες απαιτήσεις παραλίγο να αναβάλλουν το μάτς.Η επιμονή του να πάρει μερίδιο στα έσοδα απο την τηλεόραση και τους θεατές τον οδήγησε στο να μην εμφανιστεί στην τελετή έναρξης.Τελικά οι επίμονες προσπάθειες του φίλου του γκραντμαίτρ Γουίλιαμ Λομπάρντυ και η προσφορά 50.000 λιρών απο ένα Άγγλο εκατομμυριούχο τον έφεραν τελικά στο Ρεϊκιαβικ το καλοκαίρι του 1972.Είναι πλέον ιστορικές οι διαφωνίες του με τους διοργανωτές για ασήμαντα θέματα όπως η απόσταση του κοινού ή η θέση των καμερών.Στο καθαρά αγωνιστικό θέμα επιβάλλεται μάλλον εύκολα με 12.5-8.5.

Απο την κατάκτηση του τίτλου και μετά ο Φίσερ ακολουθεί μια περίεργη πορεία .Σιγά σιγά σταματά τις δημόσιες εμφανίσεις .Ειδικά μετά την αφαίρεση του τίτλου του απο την FIDE το 1975 σχεδόν εξαφανίζεται.Η εμπλοκή με με μια παραθρησκευτική οργάνωση την Παγκόσμια Εκκλησία του Θεού στην Πασαντίνα της Καλιφόρνιας τον οδηγεί στην οικονομική του χρεωκοπία.Έτσι αναγκάζεται να μένει σε φίλους και γνωστους για κάποιο χρονικό διάστημα.Πλέον σαν να μήν έφτανε αυτό το 1981 συλλαμβάνεται απο την αστυνομία της Καλιφόρνιας ως ύποπτος ληστείας και κρατείται για δυο μέρες στην φυλακή ,κάτι που τον οδηγει να δημοσιεύσει μια 14σέλιδη καταγγελία εναντιόν της αστυνομίας.

Πλεόν έχει αρχίσει να καταγγέλει ότι έχει πέσει θύμα συνωμοσίας απο Εβραίους και Κουμουνιστές . Βέβαια όλα αυτά, απλά διευρύνουν το μύθο που δημιουργεί.Για μια απλή τηλεφωνική συνομιλία ζητά 2.500$ ενω για συνάντηση 5.000 $.Βέβαια αυτά τα ποσά δεν αποθαρύνουν κυριώς απολυταρχικούς ηγέτες να προσπαθουν να τον φέρουν στην χώρα τους.Π.χ λέγεται ότι ο Σάχης του Ιράν του προσέφερε 2 εκατομμυρια δολλάρια.Τελικά ενώ όλοι πλέον έχουν πειστεί οτι δεν υπάρχει ελπίδα επιστροφής ο Φίσερ ξανά τους διαψεύει.Το 1990 κατοχυρώνει ως πατέντα το γνωστο fischer clock.Μετά απο αυτό επιστρέφει και πάλι μετα απο καιρό στην Ευρώπη και διαμένει για κάποιο διάστημα στο Βέλγιο και την Γερμανία

Έτσι φτανουμε στο 1992 όπου γίνεται το απίστευτο.Ο Jezdimir Vasiljevic ένας εκκεντρικός και αγνώστου παρέλθόντος, γιουγκοσλάβος εκατομμυριούχος, (λέγεται ότι ασχολείτο με το εμπόριο όπλων) ανακοινώνει ότι θα πραγματοποιηθεί η ρεβάνς, μεταξύ του Φίσερ και του Σπάσκι.Τόπος διεξαγωγής, ένα μικρό νησί κοντά στις ακτές του Μαυροβουνίου ,το Sveti Stefan με συνολικά έπαθλα 5.000.000 δολλάρια!!.Στο γενικότερο κλίμα της έκπληξης, έρχεται να προστεθεί η απειλή της αμερικανικής κυβέρνησης προς τον Φίσερ ότι σε περίπτωση που θα εμφανιστει στην Γιουγκοσλαβία θα διωχθεί ποινικά(Λόγω του πολέμου της Γιουγκοσλαβίας είχε απαγορευθεί κάθε συναλλαγή αμερικάνου πολίτη με την χώρα)

Τελικά το μάτς πραγματοποιείται και καταλήγει με νίκη του Φίσερ με 17.5-12.5.Οι εντυπώσεις διαφορετικές .Η διαπίστωση όμως μία :Ο Φίσερ ακόμα και μετά απο 20 χρόνια απουσίας ανήκει στους κορυφαίους του κόσμου.Κάποιοι ελπίζουν ότι μετα την νίκη του ο Φίσερ θα επανέλθει στο αγωνιστικό σκάκι.Δυστυχώς όμως μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει αυτο.Ο Φίσερ περιορίστηκε σε συνεντεύξεις με κύριο περιεχόμενο τις θεωρίες συνωμοσίας .Κάποιοι τον θεωρούν τον κορυφαίο σκακιστή που θα υπάρξει ποτέ και άλλοι απλά ένα παιδί που δεν μεγάλωσε ποτέ.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ